Borsten | Borstvoeding Aardig

Mijn borsten lekten al heel vroeg in de zwangerschap behoorlijk veel. Is dat normaal?

Ik ben zwanger en heb nog geen druppel melk gelekt. Zal ik wel borstvoeding kunnen geven?

Hoe moet ik mijn borsten verzorgen tijdens de zwangerschap?

Ik heb vlakke of ingetrokken tepels. Kan ik dan borstvoeding geven?

Ik heb kleine borsten. Kan ik dan borstvoeding geven?

Ik heb grote borsten. Kan ik dan borstvoeding geven?

Krijg ik hangborsten door het geven van borstvoeding?

Ik heb een borstoperatie ondergaan in het verleden. Kan ik dan borstvoeding geven?

Welke invloed hebben mijn hormonen op mijn borsten voor en na de bevalling?

Hoe moet ik mijn borsten verzorgen tijdens de borstvoedingsperiode?

Mijn tepels zijn gevoelig tijdens het voeden. Wat doe ik eraan?

Produceren mijn borsten de eerste dagen wel melk?

Ik heb een ongelijke melkproductie in mijn borsten. Is dat normaal?

Ik geef borstvoeding en mijn borsten lekken niet meer. Heb ik wel genoeg melk?

Mijn borsten zijn kleiner en voelen weer zacht aan. Heb ik een melktekort?

Ik heb een melkblaartje. Wat nu?

Hoe bereiden mijn borsten zich tijdens de zwangerschap voor op de borstvoeding?

Nog voor de zwangerschapstest positief kleurt, hebben veel vrouwen al een sterk voorgevoel dat ze een kindje dragen. Groter en gevoeliger wordende borsten is voor vele moeders-in-spe het eerste teken van een zwangerschap.

Je borsten worden zwaarder en voller doorheen je zwangerschap. Dat komt omdat je melkklieren en melkkanaaltjes zich gaan ontwikkelen en uitbreiden. Ook het vetweefsel in je borsten neemt toe. Dat vetweefsel beschermt de melkklieren en -kanaaltjes.

Je tepels en tepelhof kleuren donkerder. Zo weet je babytje na de geboorte duidelijk waar ie moet zijn voor een hapje. Pasgeborenen worden immers aangetrokken door grote ronde, donkere cirkels.

De bloedtoevoer naar je borsten neemt toe tijdens je zwangerschap. Moedermelk wordt immers gemaakt uit bloed. Dat er meer bloed richting borsten stroomt, merk je aan je aders. Die worden duidelijker zichtbaar.

Sommige moeders-in-spe lekken al wat melk tijdens hun zwangerschap. Dat komt omdat de melkklieren zich alvast voorbereiden op hun voedtaak voor na de bevalling. Niet alle vrouwen ondervinden echter lekkages tijdens hun zwangerschap. Maak je dus geen zorgen als jij daar helemaal geen last van hebt. Je borstvoeding komt even goed op gang als je geen druppel gelekt hebt voor de geboorte.

Mijn borsten lekten al heel vroeg in de zwangerschap behoorlijk veel. Is dat normaal?

Ja, dat kan. En daar hoef je je geen zorgen om te maken. Draag zoogkompressen in je bh. Die slorpen de lekkages op, zodat je kleding droog blijft. Vergeet wel niet je zoogkompressen regelmatig te verversen. Doorweekte kompressen kunnen een schimmelinfectie veroorzaken.

Ik ben zwanger en heb nog geen druppel melk gelekt. Zal ik wel borstvoeding kunnen geven?

Ja, hoor. Absoluut! Wel of niet lekken tijdens de zwangerschap zegt helemaal niks over het verloop van de borstvoeding. De melkproductie komt pas goed op gang als je kleintje geboren is en bij je gaat drinken. Zelfs al heb je geen druppel gelekt tijdens je hele zwangerschap, dan nog kan je probleemloos voeden!

Hoe moet ik mijn borsten verzorgen tijdens de zwangerschap?

Eigenlijk hoef je helemaal niks speciaals aan tepelverzorging te doen tijdens je zwangerschap. Je zal merken dat je borsten zich automatisch aanpassen aan hun voedtaak. Zonder dat jij daar iets voor hoeft te doen.

Iets wat je best wel doet, is je tijdens je zwangerschap al informeren over de werking van borstvoeding. Een geïnformeerde moeder is er immers twee waard! Kennis vergroot je zelfvertrouwen. Waardoor ook de borstvoeding een grotere kans op slagen heeft.

Enkele bijkomende tips:

Masseer je borsten elke avond even voorzichtig. Zo leer je je borsten beter kennen. Raak je ermee vertrouwd. En vind je het na de bevalling ook niet meer zo vreemd om ze vast te pakken tijdens het voeden of kolven.

Was je borsten niet met zeep, maar spoel ze enkel af met water. Zepen drogen je tepelhuid uit. Waardoor ze gevoeliger wordt voor kwetsuurtjes. Laat na een bad of douche je tepels ook even drogen aan de lucht.

Gebruik geen crèmes of lotions op je tepels of tepelhof. Je borsten insmeren met een verzorgende crème tegen striemen kan wel. Maar vermijd daarbij zeker je tepels en tepelhof.

Laat je bh af en toe eens achterwege. Door de zachte, lichte wrijving van je borsten tegen je kleding, worden je tepels en tepelhof alvast wat gehard. Hard schuren of wrijven over je borsten is dan weer niet nodig. En vergroot alleen maar de kans op kwetsuurtjes. Je tepels opruwen met een droge handdoek is dus zeker nergens voor nodig!

Ik heb vlakke of ingetrokken tepels. Kan ik dan borstvoeding geven?

Ja hoor, ook met vlakke of ingetrokken tepels kan je prima borstvoeding geven. Het heet immers BORSTvoeding en geen TEPELvoeding, hè ;-) Je moet wel wat extra aandacht geven aan het aanleggen van je kleintje aan de borst.

Enkele tips om het aanhappen van je kleintje te vergemakkelijken:

Let er vooral op dat je kleintje een mooie grote hap neemt. En ook een groot deel van je tepelhof mee in de mond neemt. Je kan je kindje helpen door je borst tussen duim en wijsvinger een beetje plat te duwen tijdens het aanhappen (methode 1). Of door je tepelhof naar achteren te trekken met je vingertoppen (methode 2). Je vingers liggen bij beide methodes een tweetal centimeters achter het tepelhof. Let op: los je greep pas als je kleintje goed aanligt en flink aan het drinken is; met andere woorden: wanneer de melk goed stroomt. Los je sneller je greep, dan heb je kans dat je babytje zijn greep weer lost en je moet herbeginnen met aanleggen.

Gebruik eventueel een tepelvormer enkele minuutjes voor elke voeding (alhoewel niet wetenschappelijk bewezen is dat het gebruik ervan ook daadwerkelijk helpt).

Gebruik liever geen tepelhoedje. Doe je dat wel, dan raadpleeg je best eerst even een lactatiekundige.

Helpen bovenstaande trucjes niet, raadpleeg dan een lactatiekundige. Een kindje dat niet goed aanligt, krijgt te weinig melk binnen. Bovendien kan slecht aanhappen pijnlijke tepelkloofjes bij mama veroorzaken!

Ik heb kleine borsten. Kan ik dan borstvoeding geven?

Ja, hoor. Bijna elke vrouw kan haar kind volledig zelf voeden, ongeacht de grootte van haar borsten.

De grootte van je borsten heeft namelijk vooral te maken met de hoeveelheid vet en bindweefsel. En niet met het aantal melkklieren. Je kan dus even goed borstvoeding geven met kleine als met grote borsten.

De meisjes (Eurolac.net)

Ik heb grote borsten. Kan ik dan borstvoeding geven?

Ja, hoor. Bijna elke vrouw kan haar kind volledig zelf voeden, ongeacht de grootte van haar borsten.

Heeft je kleintje moeite met aanhappen aan de borst? Dan helpt het om je vingers, je handpalm of een opgerold doekje of washandje onder je borst te steken, ter ondersteuning. Zo heeft je baby minder moeite om de tepel te blijven vasthouden. Je duim ligt dan bovenaan en je vingers of handpalm onderaan je borst. Let er wel op dat je vingers ver achter je tepelhof liggen tijdens het voeden, zodat je tepel niet uit het mondje van je liefje glipt. Probeer ook duwen op je borst te vermijden. Dat kan immers verstopte melkkanaaltjes veroorzaken. Dus gewoon losjes je borst vastnemen en een beetje opliften.

Een andere manier om je borst te ondersteunen is het gebruik van een sjaal. Die steek je onder je borst en knoopt dan beide uiteinden vast rond je nek. Op die manier tilt de sjaal je borst op en heb jij een beter zicht op het aanhappen van je liefje.

Wijst je tepel helemaal naar beneden en heb je daarom minder zicht op wat er aan de borst gebeurt, probeer dan eens om je baby op de tafel te leggen (op een dekentje). Als jij ernaast gaat staan of zitten kan je je borst ook op de tafel leggen en je baby op die manier aanleggen.

Foto’s van borst ondersteunen:

Rugbyhouding of bakerhouding, met baby’s beentjes langs je zij, is een fijne borstvoedingshouding als je zware borsten hebt. In deze houding is het makkelijker om je kindje bij te sturen. En een mooi overzicht te houden over het aanleggen.

Als je erg grote borsten hebt, kan het zijn dat je niet goed kan zien of je kindje correct aanligt. Vraag dan iemand anders, je partner of de kraamverzorgende bijvoorbeeld, om even mee te kijken tijdens de voedingen. Zo kan je rustig leren hoe het voelt om je kindje aan te leggen. En lukt het na een paar keren oefenen waarschijnlijk ook prima zonder hulp.

Is er niemand in de buurt om mee te kijken en tips te geven, dan kan je naast een spiegel gaan zitten of je smartfoon of een handspiegeltje gebruiken om te kijken wat je babytje uitspookt aan de borst.

Heb je last van vlakke tepels, volg dan deze tips (puntje 3).

De meisjes (Eurolac.net)

Krijg ik hangborsten door het geven van borstvoeding?

Nee, dat is een fabeltje. Hangborsten krijg je door

genetische aanleg,
ouderdom,
de zwangerschap.

Flesmama’s hebben dus even veel kans op hangborsten als mama’s die voor de borst kiezen.

Het kan wel voorkomen dat je borsten tijdelijk wat slapper aanvoelen, nadat je gestopt bent met het geven van borstvoeding. Dat is echter een euvel van voorbijgaande aard. Die volheid en stevigheid zouden na een aantal maanden weer (gedeeltelijk) moeten terugkeren.

De borsten van voor je (eerste) zwangerschap krijg je allicht nooit meer terug. Maar daar spelen dan de zwangerschap en de leeftijd een rol bij, en niet zozeer die borstvoeding…

Borstvoeding na een borstoperatie.

Heb je een borstoperatie achter de rug en wil je graag borstvoeding geven? Dan zou ik dat zeker even bespreken met een lactatiekundige. Zij kan je allicht geruststellen en tips geven hoe je de borstvoeding kan aanpakken. Succes verzekerd!

Welke invloed hebben mijn hormonen op mijn borsten voor en na de bevalling?

Tijdens de zwangerschap regeren vooral de hormonen oestrogeen en progesteron. Zij zorgen onder andere voor de groei en ontwikkeling van je borsten. En bereiden hen voor op hun voedtaak.

Na de bevalling daalt de hoeveelheid oestrogeen en progesteron spectaculair. En stijgt het prolactine- en oxytocinegehalte in je lijf. Het hormoon prolactine zorgt voor de aanmaak van moedermelk vanuit je bloed. Het hormoon oxytocine zorgt ervoor dat de moedermelk die klaarzit in je melkkliertjes, via je melkkanaaltjes naar voren gestuwd wordt tot vlak onder je tepelhof. Dit is de zogenaamde toeschietreflex.

Door je tepel en een groot stuk van je tepelhof in de mond te nemen, kan je kindje een vacuüm creëren en vasthouden. Dat vacuüm heeft een zuigend effect. Door deze passieve zuigkracht in combinatie met je toeschietreflex wordt je melk als het ware uit je borst getrokken. Door met zijn tong ook nog eens tijdens het drinken je tepelhof actief te masseren, duwt je babytje de melk verder uit je borst. Heeft je kindje voldoende melk in de mond en ligt de tepel tot achteraan in zijn mondje, dan schiet de slikreflex in werking. En slikt je liefje de beschikbare melk door, waarna hij even ademhaalt en het vacuüm er weer voor zorgt dat er nieuwe melk naar voren komt. En het hele proces van zuigen, slikken en ademen herhaald kan worden.

Dat is dan ook de reden waarom een kindje dat correct aanhapt aan de borst niet alleen de tepel, maar ook een groot deel van het tepelhof mee in de mond moet nemen. Hoe meer tepelhof hij mee naar binnen pakt, hoe meer melk hij uit je borst zal kunnen halen.

Door je kindje veel en dicht bij je te houden, op je arm, op schoot, in de draagdoek, enzovoort, stijgt je melkproductie. Veel huidcontact doet immers het prolactinegehalte in je bloed stijgen. Als je babytje bij je drinkt, stimuleert die met zijn mond en tong je tepel en tepelhof. Die prikkeling doet ook het oxytocinegehalte in je lijf stijgen. Waardoor je melk makkelijker toeschiet. Vandaar dat je je babytje best zo vaak mogelijk bij je houdt en veel aanlegt. Daarmee verzeker je je van een goede melkproductie. En je kleintje van een stevig maaltje.

Bij moeders die geen borstvoeding geven of al snel overschakelen op kunstvoeding, daalt de hoeveelheid prolactine en oxytocine vrij snel. Omdat zij hun kindje doorgaans minder vaak en minder lang dicht bij zich houden. En omdat hun kleintje hun tepels en tepelhof niet (langer) stimuleert. En hun borsten niet (meer) geleegd worden.

Moeders die gaan kolven, stimuleren met hun kolf en met hun handen ook hun borst, tepel en tepelhof. En doen dus ook de hoeveelheid prolactine en oxytocine stijgen. Het kolfapparaat zorgt tevens voor een vacuüm en dus een passieve zuigkracht. En sommige borstschilden hebben een masserend effect. Maar een kolfapparaat is minder efficiënt in het legen van de borst in vergelijking met een zuigeling. Vandaar dat een kindje live veel meer melk uit je borst krijgt dan welke kolf dan ook. En vandaar ook dat kolven met de hand voor sommige vrouwen beter werkt dan kolven met een kolfapparaat. Bij handmatig kolven is er immers veel huid-op-huid-contact tussen je handen en je borsten. En ga je met je vingers actief de melk uit je borst masseren. Net als bij een babytje dat live bij je drinkt.

Wist je dat je door je kindje aan te leggen vlak na de bevalling de oxytocine in je bloed sterk toeneemt? En hoe meer oxytocine in je bloed, hoe sneller de placenta geboren wordt en hoe minder bloedverlies jij lijdt. Je hebt er dus alle belang bij om je kleine schattebol direct bij je te nemen en borstvoeding te geven!

Hoe werkt de melkproductie?

Zie het antwoord op de vorige vraag.

Hoe moet ik mijn borsten verzorgen tijdens de borstvoedingsperiode?

Voed je kindje regelmatig. En zorg ervoor dat je liefje juist aanhapt en je borst goed leeg drinkt. Zo voorkom je erge stuwing en kwetsuurtjes.

Heb je last van lekkende borsten, vervang je zoogkompressen dan regelmatig. Doorweekte kompressen zorgen ervoor dat je huid vochtig blijft. Waardoor ze gevoeliger wordt voor kwetsuurtjes. Gebruik katoenen kompressen of wegwerpkompressen zonder plastieken laagje. Of gebruik borstschelpen (breastcups of tepelbeschermers). Die kan je onder je kleding dragen. Ze zorgen ervoor dat er luchtcirculatie is rond je tepels. En vangen lekkages op. Maar draag je borstschelpen beter niet ’s nachts. Tijdens je slaap heb je namelijk meer kans op het afknellen van melkkanaaltjes.

Draag geen bh of shirt waarvan een naad net over je tepel loopt. En draag geen bh of shirt van synthetische stof. Het plastiek dat erin verwerkt zit, bevordert namelijk vochtophoping, schimmelvorming en tepelkloofjes.

Was je borsten niet met zeep, maar spoel ze enkel af met water. Om uitdroging te voorkomen. Uitdroging maakt je huid namelijk gevoeliger voor kloofjes.

Laat na het douchen of baden je tepels drogen aan de lucht. En ga ze zeker niet “harden” door er met een ruwe handdoek over te wrijven.

Smeer geen crèmes of zalfjes op je tepels. Als je wel crèmes of zalfjes gebruikt, bijvoorbeeld om tepelkloofjes te laten helen, dan gebruik je best een zalf die je niet weer moet verwijderen voor het voeden. Want dat beschadigt mogelijk je tepel en tepelhof. Crèmes op basis van gezuiverde lanoline of wolvet zijn het best geschikt. Die hoef je namelijk niet te verwijderen voor de voeding. En nog beter zijn steriele pads met verzorgende zalf. Die zijn proper en hygiënischer in gebruik. Deze pads zijn per stuk verpakt. Daardoor zijn ze duur en niet zo goed voor het milieu. Je hebt immers veel afval met deze pads. Gebruik ze dus enkel als het echt nodig is.

Mijn tepels zijn gevoelig tijdens het voeden. Wat doe ik eraan?

Veel borstmama’s ondervinden wat last aan de tepels in de eerste dagen of weken dat ze hun babytje voeden. Dat komt omdat de tepels nog even moeten wennen aan het zuigen door je kindje. Deze tepelgevoeligheid is niet echt pijnlijk en beïnvloedt je verlangen om borstvoeding te geven normaalgezien niet. Typisch voor tepelgevoeligheid is dat je tepels even pijnlijk zijn aan het begin van de voeding. En dat die gevoeligheid vrij snel weer verdwijnt. Van zodra je melk gaat stromen.

Tepelgevoeligheid verdwijnt langzaamaan vanaf een week na de bevalling. Na twee weken zou borstvoeden helemaal niet meer pijnlijk mogen zijn. Enkele tips bij tepelgevoeligheid:

Leg je kindje regelmatig aan. Als je babytje minder vaak mag drinken, zal hij veel gretiger aan de borst zuigen. Wat belastender is voor je tepels.
Na de voeding laat je je tepels best even drogen aan de lucht.
Vervang regelmatig je zoogkompressen. Natte zoogkompressen maken je huid gevoeliger. Wat sneller kwetsuurtjes doet ontstaan.

Blijven je tepels pijnlijk gedurende de hele voeding, moet je de pijn echt verbijten of verergert de pijn tijdens de voeding, dan loopt er iets mis. Kijk na of het aanleggen goed gaat. Heb je last van tepelkloofjes, kijk dan eens bij de “Tepelkloofjes”-rubriek voor tips.

Zie je tegen elke voeding op omdat de pijn niet te harden is, raadpleeg dan zo snel mogelijk een lactatiekundige! Borstvoeding mag geen kwelling worden… Heb je weken- of maandenlang probleemloos gevoed. En is borstvoeding geven nu opeens wel pijnlijk? Dan is het raadzaam aan spruw te denken. Meer informatie over spruw

Heb je geen tepelkloofjes of spruw en is voeden toch pijnlijk, raadpleeg dan zeker zo snel mogelijk een lactatiekundige! Zij kan samen met jou kijken wat de oorzaak van je pijn is. En tips geven om het voeden aangenamer te maken.

Produceren mijn borsten de eerste dagen wel melk?

Ja, absoluut! Van zodra je kindje geboren is en de placenta lost, begint de aanmaak van die eerste moedermelk, het colostrum. Of je dan via de natuurlijke weg of via een keizersnede bevallen bent, doet er niet toe. Je lichaam start sowieso met de aanmaak van colostrum. De eerste dagen gebeurt die aanmaak onder hormonale invloed. Daarna gaat je lichaam melk aanmaken omdat je kindje bij je drinkt. Hoe vaker je liefje dan bij je drinkt, hoe hoger je melkproductie.

Ik heb een ongelijke melkproductie in mijn borsten. Is dat normaal?

Ja, dat is normaal. Dat heeft bijna elke borstmama.

Als je erg veel last hebt van een ongelijke productie, dan kan je de borst die de minste melk aanmaakt eens een keertje extra aanbieden. Of tijdelijk de voedingen telkens met die ene borst beginnen. Zo hou je de melkproductie min of meer gelijk.

Maar zolang jij of je kleintje geen last ondervinden van die ongelijke productie hoef je er verder niets aan te doen.

Ik geef borstvoeding en mijn borsten lekken niet meer. Heb ik wel genoeg melk?

Ja, absoluut! Dat je borsten niet meer lekken betekent vooral dat vraag en aanbod perfect op elkaar afgestemd zijn. En dat jij en je kleintje een perfect borstvoedingsteam vormen!

Mijn borsten zijn kleiner en voelen weer zacht aan. Heb ik een melktekort?

Neen, integendeel! Borsten die weer soepel en zacht aanvoelen, die minder lekken en kleiner zijn, duiden vooral op een vraag en aanbod die perfect op elkaar afgesteld staan. Jij produceert dus precies die hoeveelheid melk die je kleintje nodig heeft om goed te groeien!

Ik heb een melkblaartje. Wat nu?

Een melkblaartje herken je aan een wit puntje op je tepel. Het is doorgaans niet groter dan een millimeter doorsnede. En doet vreselijk pijn bij het voeden. Het blokkeert ook de uitgang van één of meerdere melkkanaaltjes. Waardoor je last kan krijgen van verstoppingen. Een melkblaartje wordt meestal veroorzaakt door onzorgvuldig aanleggen. Bijvoorbeeld bij het voeden ’s nachts, wanneer je moe bent en minder aandacht hebt voor correct aanhappen.

Hoe verhelp je een melkblaartje:

Verweek je tepelvel door je borst vlak voor het voeden enkele minuten in een bakje met warm water te laten dobberen. Of smeer het blaartje in met een dun laagje plantaardige olie. Als het blaartje wat verweekt is, drinkt je kindje het makkelijker “door”. Van zodra je blaartje kapot gedronken is, verdwijnt de pijn bijna onmiddellijk.

Lukt het niet om je kindje het melkblaartje te laten doordrinken, dan kan je het blaartje voorzichtig doorprikken met een steriele naald. Je laat dit best door een arts doen. Wil je het toch zelf, doen let er dan goed op dat je naald steriel is. Om infectie te voorkomen.

Ga altijd vlak na het doorprikken van je blaartje voeden of kolven! Moedermelk is immers antibacterieel en voorkomt dat je een ontsteking zou krijgen.

Van zodra het melkblaartje doorgedronken of -geprikt is, vermindert de pijn aanzienlijk. En lost meestal de verstopping ook vanzelf op, als je je borst goed leeg laat drinken of kolven.