Afkolven | Borstvoeding Aardig

Plaats je duim en wijsvinger aan weerskanten van je tepel, zo’n 2-3cm van je tepel verwijderd of ter hoogte van de buitenkant van het tepelhof. Duim en wijsvinger vormen samen een “C”.

Leg je andere vingers eventueel onder je borst. Om deze te ondersteunen.

Duw je vingers naar je borst, richting ribbenkast, met je duim en wijsvinger in C-vorm.

Hou je duim en wijsvinger tegen je ribbenkast aan. En duw nu je wijsvinger en duim naar elkaar toe.

Let op! Je vingers blijven op dezefde plek op je huid staan. Je bewerkt dus enkel je borstweefsel binnenin en wrijft niet over de huid van je borst. Rode plekken of pijn betekenen dat er iets niet goed gaat. Deze kolftechniek mag geen pijn doen!

Als je je vingers naar elkaar toe beweegt, zie je een druppeltje melk verschijnen. Zie je niets, dan begin je van voor af aan. Blijf deze beweging herhalen: duwen naar ribbenkast, duwen naar elkaar toe, lossen, duwen naar ribbenkast, duwen naar elkaar, lossen, …

Verplaats je vingers als er geen melk meer komt. En doe dezelfde beweging met je vingers in C-vorm op een andere plek opnieuw, totdat de hele borst leeg gekolfd is.

Met je andere hand kan je mee drukken op de borst. Je zoekt naar de hardere plekken, waar nog melk zit. En gaat daar voorzichtig mee drukken, om de melk eruit te masseren. (zie borstcompressie hieronder)

De gekolfde melk kan je opvangen in een schoon flesje, een diep bord of een kommetje.

Een breed diep bord of een kommetje is handiger dan een smal flesje. Met de hand gekolfde melk heeft nogal de neiging om alle kanten uit te spuiten. En mikken is dan handiger in een kommetje of diep bord dan in een flesje.

Na het kolven kan je de melk in je kommetje voorzichtig overgieten in een flesje. Of met een steriel spuitje zonder naald de melk opzuigen en leegspuiten in een flesje, een potje of bewaarzakje.

Let erop dat je tijdens het kolven niet te hard drukt op je borst. Behandel je borsten met liefde en zachtheid.

Met een beetje handigheid en oefening kan je dubbelzijdig kolven. Daarmee spaar je tijd uit.

Je kan ook aan borstcompressie doen tijdens het kolven (zie foto). Bij enkelzijdig kolven gebruik je daarbij de hand waarmee je niet kolft. Bij dubbelzijdig kolven kolf je met duim en wijsvinger. En gebruik je je middelvinger, ringvinger en pink van dezelfde hand voor de borstcompressie. Let op: dit laatste is voor geoefende handkolvers. Dat is een trukje dat je niet direct onder de knie hebt. Maar oefening baart kunst! ;-)

Wanneer zijn de beste kolfmomenten?

’s Ochtends, vlak na de eerste voeding. Dan zit er nog een “extraatje” melk in je borsten dat ’s nachts wel aangemaakt is, maar niet opgedronken. Omdat er wat langer tussen twee voedingen zat.

’s Avonds voordat je gaat slapen. Omdat je kleintje, als het al wat doorslaapt, de eerste uren normaalgezien niet komt voor een voeding.

Vlak na elke voeding. Veel kolfopbrengst zal je dan allicht niet hebben. Maar kolven vlak na de voedingen is wel een goed middeltje om je melkproductie op te krikken. Gooi je alle kolfbodempjes van die dag ’s avonds bij elkaar, dan heb je waarschijnlijk toch nog een mooie hoeveelheid bij elkaar gespaard. Zonder dat je kleintje veel last ondervonden heeft van die extra kolfbeurten.

Een vast kolfmoment invoeren waarop je dagelijks kolft op hetzelfde tijdstip. Je borsten gaan dat dan als een extra voeding beschouwen. En automatisch meer melk aanmaken tegen dat kolfmoment.

Lukt het kolven niet goed?

1. Ga in een rustige, verwarmde ruimte zitten. Ergens waar je niet gestoord wordt.

2. Neem een warme douche of leg een warm kersenpitkussentje op je borsten vooraleer te kolven.

3. Neem er enkele foto’s of een gedragen shirtje van je kleintje bij. Of bekijk een schattig filmpje van je kindje op je mobiele telefoon. Denken aan je kleintje bevordert de toeschietreflex.

4. Masseer altijd voorzichtig je borsten voordat je gaat kolven.

5. Buig voorover vooraleer te gaan kolven. En schudt zachtjes je borsten los.

6. Plaats je kolfapparaat correct op je borst. En ga aan de slag!

7. Leun tijdens het kolven lichtjes voorover. Moderne kolfapparaten hebben een schuine kolftrechter. Hierdoor hoef je niet voorover te buigen bij het kolven. Dat spaart je rug!

8. Pas borstcompressie toe (zie foto).

Borstcompressie

9. Drink iets warms tijdens het kolven. Dat helpt om te ontspannen.

10. Denk aan melkrivieren en beekjes die vanuit je borst naar je tepel stromen. De voorstelling van stromende melkbeken doet je melk in jouw lichaam ook effectief makkelijker stromen.

11. Beperk het gebruik van nicotine, cafeïne en alcohol.

12. Laat je masseren. Massage doet je ontspannen, waardoor de melk beter gaat stromen. Borstvoeding is dus een mooi excuus voor een dagelijkse voet- of schoudermassage ;-)

13. Probeer steeds dezelfde rustgevende omstandigheden te creëren. Zelfde muziekje, zelfde plaats, zelfde shirtje of foto van je kindje,… Conditionering helpt bij het kolven.

Afgekolfde moedermelk: links bevroren moedermelk, rechts dezelfde portie na ontdooien en zwenken, klaar voor gebruik!

Enkele opmerkingen:

Kolven moet je leren. Oefening baart kunst!
Neem je tijd om te kolven. En probeer je te ontspannen.
Kolven vraagt minstens even veel tijd als een live voeding.
Het is normaal dat de kolfhoeveelheden minderen naarmate je kindje ouder wordt.

Maak je niet ongerust als het kolven niet altijd zo vlot loopt. Een kindje drinkt live vaak meer aan de borst dan welke kolf ook. Kolfopbrengst is verschillend van dag tot dag, van moment tot moment en van borst tot borst. Lukt het kolven niet goed, doe dan even iets anders en probeer het over een kwartiertje opnieuw.

Mag je moedermelk en kunstvoeding mengen in één fles? Meer uitleg

Hoe kolfproductie verhogen?

Voor elke kolfbeurt je borsten even masseren.

Een warm kersenpitkussentje op je borsten leggen voor en tijdens het kolven. Of je borstschild even opwarmen onder de warme kraan.

Vaker kolven. Minstens acht maal daags bij fulltime kolven.

Je kindje vaker aanleggen! Dat vergroot je melkproductie, waardoor je ook meer zal kolven.

Een andere kolf proberen. Bijvoorbeeld een dubbel kolfapparaat. Dat geeft extra stimulatie van je borsten. En een kortere kolftijd. Of eens uittesten of met de hand kolven vlotter gaat.

Veel moeders hebben meer kolfopbrengst als ze kolven met een apparaat afwisselen met kolven met de hand en borstmassage.

Kort en vaak kolven in plaats van lang en minder vaak. Bijvoorbeeld vier keer per dag een kwartiertje in plaats van één keer een uur.

Komt er geen melk meer, pauzeer dan even en probeer het over enkele minuutjes opnieuw. Tussentijds kan je je borsten even masseren.

Clusterkolven: een week lang, elke dag, enkele malen na elkaar elke twintig minuten eventjes kolven.

Clusterkolven bij fulltime kolven: een week lang overdag elke één tot twee uur kolven. En ook ’s nachts één of twee keer.

Hoe voorkom ik zuigverwarring bij mijn kindje?

Als je je kindje af en toe wil voeden met een flesje, dan doe je dat best niet voordat het vier tot zes weken oud is. Tot die leeftijd geef je alle voedingen live. Lukt het niet om je kindje (volledig) live aan de borst te krijgen, roep dan zeker de hulp in van een lactatiekundige.

Geef je je kindje moedermelk met een flesje, doe dat dan op een manier die het dichtst aansluit bij live borstvoeding geven. Zo heb je de minste kans op zuigverwarring of tepel-speen-verwarring. Meer informatie en tips

Je kan er ook voor kiezen om je kindje geen flesjes te geven, maar je kolfmelk met een bekertje aan te bieden. Meer informatie en tips

Hoeveel afgekolfde melk moet ik mee geven naar de opvang?

Volledig borstgevoede kindjes drinken gemiddeld zo’n 750-800 ml moedermelk per etmaal. Ook als ze al vaste voeding eten. Sommige kindjes komen met vijf of zes borstvoedingen aan dat aantal. Anderen slechts na minstens tien mamamomentjes. Het aantal voedingen bij een oudere baby is dus erg kindafhankelijk. En hangt ook af van de opslagcapaciteit van mama’s borsten.

Of je kindje minder dan 100ml per voeding zal drinken of meer dan 120ml… Dat is even uitproberen. Ben je gewend om nog veel voedingen te geven op een etmaal, dan kan je verwachten dat je kindje ook bij de opvang slechts kleine beetjes per keer zal drinken. Hem forceren om grotere porties aan te leren is nergens voor nodig!

Als je kindje nog volledig borstvoeding krijgt, vraag de opvang dan om de flesjes of bekers te beperken tot 90-120ml per voeding. Vaker kleine porties verspreid over de dag is gezonder dan slechts enkele megaporties!

Als je je melk in kleine portietjes van zo’n 50cc bewaart en meegeeft, dan kunnen ze bij de opvang ook telkens die kleine hoeveelheden opwarmen. Heeft je kleintje na zijn flesje of bekertje nog honger, dan warmen ze gewoon nog een extra portietje op. Op die manier voorkom je dat er grote hoeveelheden moedermelk door de gootsteen moeten gegoten worden als je kleintje toevallig die dag net wat minder honger had dan anders.

Krijg je niet genoeg voorraad bij elkaar gekolfd voor de opvang?

Algemene productieverhogende middeltjes

Als je niet voldoende kan kolven voor de opvang, zijn er verschillende oplossingen mogelijk:

Oplossing één:

Je geeft een flesje met een klein speengaatje mee. Zo moet je liefje veel moeite doen om melk uit het flesje te krijgen. En drinkt hij allicht minder dan wanneer hij van een flesje met een groter speengat zou drinken.

Verder kan je de opvang ook vragen om het flesje horizontaler te houden tijdens het voeden. Zo stroomt de melk trager. Ook daarbij moet je kleintje meer moeite doen om melk te pakken te krijgen. En is ie allicht sneller verzadigd. Meer informatie

Een tweede oplossing:

Je geeft de kolfmelk mee die je in voorraad hebt. En de opvang moet het daarmee doen.

Is je kindje zes maanden oud, dan kunnen ze, naast jouw kolfmelk, ook wat groentes en fruit aanbieden. Is je kindje nog geen zes maanden oud, dan zullen ze, in uiterste nood, water of kunstvoeding bij moeten geven (als je geen donormelk ter beschikking hebt).

Vraag aan de opvang dat, als ze water, donormelk of kunstvoeding bij geven, ze dat slechts met hele kleine hoeveelheden doen. Zo’n 30cc per keer. Net genoeg om je kindje even te sussen. Maar niet voldoende om alle honger te stillen. Op die manier gaat jouw productie niet te erg lijden onder al die “extraatjes” in dat babymaagje. Je kindje zal achteraf bij jou de tekorten wel inhalen. En tegelijkertijd door het vaker drinken jouw melkproductie weer opkrikken. Want een kindje met een leeg maagje drinkt uiteraard meer bij mama achteraf dan een kindje met een gevuld maagje… Dus als het slechts kleine extraatjes gekregen bij de opvang, zal ie meer willen drinken bij jou.

Nadeel aan deze methode is dat je kleintje de “verloren” melkvoedingen ’s avonds, en allicht ook ’s nachts, bij je zal gaan inhalen. Om zwaar nachtbraken te voorkomen, kan je, vanaf jullie samenzijn en de hele verdere avond, heel vaak de borst aanbieden. Zo boots je kunstmatig clusteren na. En ’s nachts kan je dan, als jij gaat slapen, je kindje ook nog even slapend aanleggen.

Verder kan je, op de dagen dat jullie wel samen zijn, wat vaker de borst aanbieden. Op die manier hou je je productie het best in stand.

Een derde methode:

Je geeft de kolfmelk mee die je in voorraad hebt. En vult een tekort aan met donormelk. Deze kan je bijvoorbeeld bekomen via het MoedermelkNetwerk, dat zowel in Nederland als in Vlaanderen actief is. Of je laat de opvang kunstvoeding geven op de momenten dat jij niet genoeg kolfvoorraad bij elkaar kreeg en er geen donormelk beschikbaar is, in gewone porties.

Deze methode is iets minder zwaar is voor jou, maar wel niet zo goed voor je melkproductie. Als je lang wil gaan voeden, is dat natuurlijk niet zo’n goede oplossing… Want, zoals gezegd, met een overdag goed gevuld maagje zal je kleintje bij jou live minder gaan drinken. En als ie overdag al veel donormelk of kunstvoeding extra gekregen heeft, heeft ie ook minder de neiging om ’s avonds nog veel melk bij mama “in te gaan halen”. Hierdoor loopt jouw melkproductie nog verder terug op lange termijn.

Wat is nu de beste oplossing?

Tja… Je zal een beetje moeten gaan afwegen wat het beste is in jouw specifieke situatie. Hoeveel slaap heb je nodig? Vind je het belastend dat je kindje misschien meerdere keren ’s nachts voeding zal vragen? Is er eventueel een mogelijkheid om samen te slapen, bijvoorbeeld met een cosleeper? Hoe lang wil je de borstvoeding blijven volhouden?

En ook: zijn er misschien mogelijkheden op het werk/studeerplek om extra te gaan kolven? Is je uurrooster misschien aan te passen, zodat je meer gelegenheid tot kolven hebt? Zijn er (betaalde) verlofstelstels mogelijk om nog even wat langer thuis te blijven voor je kindje? Mogelijkheid op halftijds studeren/werken in plaats van voltijds? Enzovoort.

Mag je moedermelk en kunstvoeding mengen in één fles? Meer uitleg

Zal je melkproductie dalen als je niet meer mag kolven op het werk?

Het zou kunnen dat je productie wat gaat dalen bij weinig of niet kolven op het werk, maar dat is een beetje afwachten.

Je kan een mogelijke productiedip voorkomen door op andere momenten wat vaker te gaan voeden of kolven:

Je kan vlak voordat jij naar het werk vertrekt thuis nog een keertje extra voeden of kolven.

Doe je aan carpoolen, dan kan je (als passagier!) in de auto kolven tijdens de rit naar het werk.

Zit je zelf aan het stuur, dan kan je overwegen om een kolfbustier aan te schaffen. Op die manier kan je handsfree kolven onderweg.

Je kan op het moment dat je je kindje weer ophaalt bij de opvang een voeding extra geven, voordat je weer naar huis vertrekt.

Je kan vanaf het moment dat je kindje en jij weer samen zijn na een werkdag je kindje heel vaak de borst aanbieden. Kunstmatig clusteren heet dat. Wil je kindje niet drinken, dan hoef je geen borstvoeding op te dringen natuurlijk, maar je kan wel eens kijken hoe hij reageert als je elk uur of elk anderhalf uur de borst aanbiedt.

Je kan op de momenten dat jullie samen zijn (’s avonds en tijdens je vrije dagen) de vaste voeding gaan beperken en de borst altijd als eerste aanbieden. En ook nog eens een borstje als toetje erna. Zelfs als je kindje ouder dan een jaar is, kan je dat enkele dagen per week gerust doen.

Je kan (weer) meer nachtvoedingen geven. Bijvoorbeeld door je kindje slapend aan te leggen wanneer jij gaat slapen. Of je kan nog even kolven voor het slapengaan, als je kindje niet wil drinken.

Verder kan je ook met je werkgever de kolfmomenten proberen te onderhandelen. Bijvoorbeeld:

Je kan een half uurtje eerder starten met werken of een halfuurtje langer doorwerken. En dan dat half uurtje overdag gebruiken om nog een keertje (extra) te kolven op het werk.

Je kan je gewone pauzes gebruiken om te kolven. Nadeel is wel dat je dan minder contact hebt met je collega’s omdat je er tijdens je pauzes niet bent.

Je kan elke werkdag een halfuurtje ouderschapsverlof opnemen en dat halfuurtje gebruiken om een keertje (extra) te kolven.

Je kan elke werkdag een keertje (extra) kolven en dan een dagje minder verlof opnemen tijdens je vakantie.

Je kan je collega’s vragen of ze er bezwaar tegen hebben dat je kolft tijdens de vergaderingen en overlegmomenten.

Mijn kind is drie maanden en weigert de fles. Wat nu?

De eerste maanden zuigt een kindje instinctief op alles wat er in zijn mondje komt. Rond de drie maanden begint dat te veranderen. En kiest een babytje bewust of het wil drinken van een flesje of niet. Bij sommige kindjes helpt het om vanaf zes weken af en toe eens te oefenen met flesdrinken. Maar dat werkt niet altijd. Zelfs kindjes die altijd vlot van een flesje dronken, kunnen rond drie maanden opeens gaan flesweigeren. Heb je een fervente flesweigeraar in huis, dan kan je je melk proberen geven met een lepeltje of een bekertje.

Tips om een flesweigeraar toch uit een flesje te leren drinken vind je in de “Flesweigeren”-rubriek.

Vraag de opvang om regelmatig kleine hoeveelheden moedermelk aan te bieden. Bijvoorbeeld elk (half) uur een bodempje melk in een kopje of borrelglaasje. Zo voorkom je dat je kindje gaat uitdrogen. Voorwaarde is dan wel dat je kindje de verloren voedingen bij jou live kan inhalen als jullie weer samen zijn. En dat je geen tijd tussen de voedingen gaat oprekken. Ook niet ’s nachts of als je kindje elk half uur om een borstje vraagt. Alles bij elkaar drinken kindjes die alle drank van mama krijgen toch zo’n 800 tot 1000ml moedermelk op een etmaal. Je kindje moet dus de gelegenheid krijgen om die hoeveelheid bij jou aan de borst in te halen.

Een kindje krijgt live vaak meer uit je borst dan welke kolf dan ook. Je kolfopbrengst is dus geen indicatie voor je melkproductie!!!

Doet het kolven pijn?

Kolf niet verder als er geen melk meer uit je borst komt. Dat zorgt alleen maar voor irritatie van je tepel. Wissel dan liever van borst. Masseer je borst enkele minuutjes met je handen vooraleer je kolf opnieuw te plaatsen. Of probeer het een uurtje later opnieuw.

Kolven mag geen pijn doen. Doet het toch pijn, dan gaat er iets niet goed.

Staat de zuigkracht niet te hard?
Raakt je tepel ergens je kolftrechter?
Trekt je kolf te veel weefsel van je tepelhof mee naar binnen?
Is de kolftrechter te klein of te groot voor je tepel? Heb je een andere maat nodig? Laat dat even checken door een lactatiekundige.

Soms kan het nodig zijn je kolf opnieuw op je borst te plaatsen. De zuigkracht van je kolf te verlagen. Of een andere maat borstschild te proberen. Geraak je er niet uit, vraag dan raad aan een lactatiekundige.

Ik heb een grote diepvriesvoorraad kolfmelk die mijn kind nooit op krijgt. Wat doe ik ermee?

Je kan er milkshake, pannekoeken of iets dergelijks van maken voor je oudste kind(eren). Als je kleintje al zes maanden oud is, kan je je melk als sausje over de vaste voeding gieten. Of fruit en moedermelk shaken, zonder dat je er suiker en dergelijke aan toevoegt. En aanbieden als variant op het fruithapje.

Je kan je melk ook doneren via het Moedermelk Netwerk of via informal milksharing. Meer informatie daarover vind je in het artikel over Moedermelkdonatie