Melkproductie | Borstvoeding Aardig

Bij borstvoeding ga je normaalgezien je kindje telkens voeden wanneer het daar om vraagt. En hem zo lang aan de borst laten drinken als hij zelf wil. Een babytje voelt namelijk zelf heel goed aan wanneer het de volgende voeding nodig heeft. Soms is dat pas drie uur na de vorige voeding. Maar even vaak kan dat al na een half uurtje of een uur zijn. Er zijn voedingen waarbij hij slechts vijf minuten aan de borst hangt. En soms meer dan twintig minuten. Allemaal prima en perfect normaal!

Voeden op verzoek is soms ook op mama’s verzoek… Bijvoorbeeld als jij graag over een kwartiertje naar de supermarkt wil vertrekken, maar je verwacht dat je kleine uk over een halfuur om een borstje zal vragen. Wanneer je net in de auto of op de fiets zit dus. Dat is natuurlijk niet handig. Daarom kan je je kleintje ook altijd iets sneller eten geven dan wanneer ie er zelf om zou vragen. Dat is ook voeden op verzoek… van mama!

Voeden op mama’s verzoek doe je dus steeds vóórdat je kindje weer honger zou hebben. Voedingen uitstellen omdat dat jou beter uitkomt, dat is zeker geen voeding op verzoek!

Enkele tips om te voeden op verzoek:

Bied je kindje elke keer de borst aan wanneer het daar om vraagt (hongersignalen).
Ga geen voedingen uitstellen, om welke reden dan ook.
Geef geen fopspeentje aan je kindje. Geef eventueel je “leegste” borst opnieuw als je kindje wel graag wil zuigen, maar niet echt drinken. En let erop dat je kleintje goed aanligt.
Laat je kindje drinken totdat het helemaal verzadigd is. En zelf de borst lost.
Bied de tweede borst nog aan, nadat je kindje de eerste leeg gedronken heeft. Je kleintje zal dan zelf bepalen of het nog een “dessertje” wenst of niet.
Geef borstvoeding op een moment dat je kindje er nog niet om vraagt, maar jij wel even toe bent aan een pauze. Heel handig voor mama’s die er alleen voor staan of die een groot of druk gezin hebben.

Het mooie aan borstvoeding is immers dat je je kindje normaalgezien niet kan overvoeden!

Doet je kindje erg lang over een borst, lost het nooit zelf de borst, lijkt het niet verzadigd na een voeding of wil je gaan voeden met slechts een borst per keer, raadpleeg dan altijd eerst een lactatiekundige!

Meer uitleg over voeden op verzoek

Waarom voeden op verzoek?

Moedermelk is licht verteerbaar. Je zal dus regelmatig je kleintje moeten voeden. Elke twee tot twee- en-half uur voeden is normaal bij borstvoeding. Voed je op verzoek, dus bij de eerste hongersignalen, dan verspeelt je babytje geen onnodige energie aan hongerhuilen. En zal hij veel makkelijker je borst “leeg” drinken.

Babytjes die gevoed worden op verzoek zijn doorgaans rustigere en tevreden baby’s.

Babytjes die gevoed worden op verzoek hebben minder last van krampjes. Honger kan (door het uitstellen van een voeding bij schemavoeden) ook krampjes veroorzaken. Wij krijgen immers ook buikkrampen als we lange tijd honger moeten lijden… Je kindje heeft dat ook!

Bij voeden op verzoek worden je borsten regelmatig geleegd. Waardoor je als moeder minder kans hebt op stuwing, verstopte melkkanalen en borstontsteking.

Babytjes die gevoed worden op schema gaan onrustiger drinken aan de borst. Omdat ze grotere honger hebben. Als je als mama dan ook nog eens last hebt van stuwing (door het uitstellen van de voeding), heb je ook meer kans op tepelkloofjes. Bij een gestuwde borst is het immers moeilijker aanhappen voor je liefje. Of hapt je kindje meer lucht binnen, wat krampjes kan veroorzaken.

Meer informatie en wetenschappelijke onderzoeksresultaten over voeden op verzoek (Natuurlijk Ouderschap)

Wat is vraag en aanbod?

Voed je op verzoek, dan gaan je borsten melk aanmaken al naargelang de vraag van je kindje. Hoe vaker je kindje bij je drinkt en hoe leger je borst telkens is (door te voeden of na te kolven), hoe meer melk er dus aangemaakt wordt de keer daarop. En omgekeerd. Zuinig zijn op je melk heeft dus een averechts effect…

Eén van de mooiste eigenschappen van borstvoeding is immers dat je als moeder steeds voldoende melk kan aanmaken voor je kind(eren). Zelfs bij een meerling!

Waarom moet ik mijn kind zelf de duur van de voeding laten bepalen?

Zie het antwoord op de vraag hieronder.

Wat zijn voormelk en achtermelk?

Vroeger sprak men bij borstvoeding over voormelk en achtermelk. Alsof het twee verschillende soorten melk zouden zijn. En op een bepaald moment tijdens de voeding de ene soort opeens overgaat in de andere.
Zo werkt het echter niet. Aan het begin van de voeding krijgt je kindje vooral waterige melk te drinken, de zogenaamde voormelk. Deze is dorstlessend. En helpt goed om het eerste hongergevoel bij je kindje te stillen. Die eerste waterige voormelk wordt tijdens de voeding dan geleidelijk aan vermengd met vettere en calorierijkere melk. De zogenaamde achtermelk. Hoe leger de borst, hoe vetter en calorierijker de melk dus.

Ga je je melk afkolven, dan zie je dat die eerste melkstraaltjes doorschijnender zijn. En naarmate je langer kolft, worden de straaltjes dan witter van kleur en minder doorschijnend. In je opvangpotje zie je echter geen verschil tussen waterige voormelk en vette achtermelk. Beide vermengen zich onmiddellijk met elkaar tijdens je kolfsessie. En zo gaat dat ook in je borst en in het maagje van je kindje. Tijdens een live voeding is de eerste melk wat wateriger. Maar tijdens het drinken van je kindje wordt die voormelk geleidelijk gemengd met de vettere achtermelk. Hoe leger je borst, hoe hoger het vetgehalte van je melk.

Zet je je vers gekolfde melk na je kolfbeurt een tijdje in de koelkast, dan komt het vet weer bovendrijven (zie foto). Zoals dat ook bij afgekoelde soep gebeurt. Het onderste deel is dan wateriger. Op die manier zie je dus wel een verschil tussen voor- en achtermelk. Maar warm je je melk weer op, dan lost het vet ook weer op. En zie je, na wat zwenken, geen verschil meer tussen beide.

De overgang tussen beide is dus niet zo abrupt als vroeger gedacht. Maar verloopt heel geleidelijk. Je kindje voelt die langzame overgang instinctief aan. En zal op een bepaald moment de borst lossen. Heeft ie vooral dorst en minder honger, dan zal hij al snel de borst lossen. Is je kleintje heel hongerig en heeft hij nood aan die vullendere vette achtermelk, dan zal hij langer blijven hangen aan de borst. Vandaar dat het dus heel belangrijk is om je kleintje zélf de duur van de voedingen te laten bepalen. En hem niet eerder af te koppelen!

Dat is dan ook één van de redenen waarom een kindje aan dezelfde hoeveelheid afgekolfde melk soms wel genoeg heeft en op een ander moment niet. Afgekolfde melk heeft namelijk niet altijd hetzelfde vetgehalte.

Waarom moet ik mijn kind vaak voeden?

Lees eerst deze tekst eens bij de “borsten”-rubriek.

Hoe vaker je voedt of kolft tijdens de eerste dagen en weken na de geboorte van je kleintje, hoe meer prolactinereceptoren of melkcellen er gestimuleerd zullen worden. Die melkcellen zitten op je melkklierweefsel. En zetten de melkklieren aan tot het maken van moedermelk. Hoe meer melkcellen er geactiveerd werden tijdens die eerste periode, hoe sneller je borsten weer melk zullen maken nadat je kleintje ze “leeg” gedronken heeft.

Vaak voeden in het begin, zorgt dus voor een optimale melkproductie op lange termijn!

Als je borsten erg vol of gespannen aanvoelen, dan wordt er een eiwit (FIL of Feedback Inhibitor of Lactation)

aangemaakt dat de melkproductie afremt. Geef je maar één borst per keer of laat je veel tijd tussen twee voedingen, dan heb je meer kans dat de FIL geactiveerd wordt. Wat de melkproductie negatief zal beïnvloeden. Vaak voeden zorgt er dus voor dat er steeds voldoende melk beschikbaar is voor je kleintje!

Hoe leger je borsten, hoe meer melk er dus aangemaakt wordt. En hoe voller je borsten, hoe minder melk er aangemaakt zal worden.

Wat is stuwing? Wat doe ik eraan?

Stuwing wijst op een onevenwicht van vraag en aanbod in de melkproductie. Je borsten zijn opgezet, voelen zwaarder aan en

zijn gevoelig. Je aders zijn duidelijker zichtbaar. Soms heb je zelfs last van lichte koorts of hoofdpijn.

Meer uitleg over stuwing, met handige tips

Mijn borsten zijn kleiner en voelen weer zacht aan. Heb ik een melktekort?

Neen, integendeel! Borsten die weer soepel en zacht aanvoelen, die minder lekken en kleiner zijn, duiden vooral op een vraag en aanbod die perfect op elkaar afgesteld staan. Jij produceert dus precies die hoeveelheid melk die je kleintje nodig heeft om goed te groeien!

Hoe weet ik of mijn kind voldoende drinkt aan de borst?

Het zit snor als…
… je voedt op verzoek.
… je je kind zelf de duur van de voeding laat bepalen en hem/haar niet eerder afkoppelt.
… je je kind duidelijk hoort en ziet melk slikken (“klokken”).
… je kind de andere borst weigert of loslaat nadat ie de eerste “leeg”gedronken heeft.
… je borst(en) na de voeding leger aanvoelen dan ervoor.
… je kind verschillende duidelijke plasluiers op een etmaal heeft (zes tot acht kletsnatte wasbare luiers of vier à vijf wegwerpluiers).
… je kind dagelijks zalfachtige en mosterdgele ontlasting heeft.
… je kindjes urine licht van kleur en reukloos is.
… je kind goed groeit en aankomt.
… je kind alert en levendig is bij het wakker worden.
… je kind zelf wakker wordt voor de voedingen.
… je kind tevreden en voldaan is na de voeding.

Hoe veel moet mijn kindje bijkomen in gewicht?

De eerste vier maanden komt een borstekindje soms flink in gewicht aan. De eerste twee maanden vaak iets van een 200 tot 300 gram per week. De volgende twee maanden daalt dat dan naar 100 tot 200 gram per week ongeveer.

Daarna zie je vaak een afvlakking. Van vier tot zes maanden bedraagt de gemiddelde gewichtstoename 100 tot 150 gram per week.

En vanaf zes maanden nog maar 50 tot 100 gram per week. Maak je geen zorgen over deze afvlakking. Dat is een perfect normaal groeipatroon voor een borstekindje!

Is er eens een weekje dat je liefje niet of nauwelijks aangekomen is, dan betekent dat niet noodzakelijk dat ie slecht groeit. Kan best zijn dat je kleintje wat ziekjes is geweest. En daardoor minder is gaan eten. Of die week gewoon wat meer energie heeft gestoken in zijn lengtegroei. Groeit je kindje over het algemeen goed, dan hoef je je over die ene week geen zorgen te maken.

Meer informatie over de gewichtstoename tijdens de eerste weken vind je in de “Gewicht”-rubriek.

Mijn kind drinkt elke twee tot drie uur. Hoe verleng ik de tijd tussen twee voedingen?

Niet… Als je kindje elke twee tot drie uur wil drinken, is dat een perfect normaal drinkpatroon voor een borstekindje. Jij eet of drinkt toch ook elke twee tot drie uur iets? Of ik wel, hoor! ;-)

Wat is clusteren?

Kijk eens bij de “Regeldagen”-rubriek.

Wat zijn regeldagen of hongerdagen?

Op regeldagen of hongerdagen lijkt je kindje onverzadigbaar. En lijkt het de ganse tijd aan de borst te hangen. Je kleintje maakt een groeispurt door of de melkproductie is wat gedaald en je kleintje helpt je instinctief om die weer omhoog te krijgen.

Meer uitleg vind je bij de “Regeldagen”-rubriek.

Mijn kind is na vijf minuten al klaar aan de borst. Drinkt het te weinig?

Normaalgezien weet een kindje zelf wel hoe lang en hoe vaak het moet drinken om aan de nodige melk te komen op een dag.

Als je je kindje zelf de lengte van de voeding laat bepalen (en het dus niet eerder afkoppelt). En daarna nog je tweede borst aanbiedt. Dan kan je er op vertrouwen dat het voldoende melk binnen heeft gekregen.

Het is ook heel normaal dat je kindje niet elke voeding even lang drinkt. Soms wil het een stevige maaltijd en zal het langere tijd drinken. Soms zal je kleintje maar een tussendoorslokje wensen. Vergelijk het met ons eet- en drinkpatroon. Wij eten en drinken ook niet elke keer een grote maaltijd, maar drinken tussendoor soms gewoon even een tasje thee of sap. Of knabbelen in de gauwte een koekje of appeltje weg. Je kindje doet dat net zo, maar dan aan de borst.

Is je kindje jonger dan drie maanden, erg slaperig en doet het maar enkele minuten over een voeding, dan raadpleeg je best zo snel mogelijk een lactatiekundige!

Mijn kind doet meer dan een half uur over de voeding. Is dat normaal?

Nee, in dat geval raadpleeg je best een lactatiekundige om te kijken wat er aan de hand kan zijn.

Hoe drijf ik de melkproductie (weer) de hoogte in?

Je vindt veel tips en informatie in de “Melktekort”-rubriek.

Welke kruiden mag je gebruiken bij borstvoeding om de melkproductie op te krikken of af te bouwen? Meer uitleg

Waarmee kelder ik de melkproductie?

Zuigverwarring: Je begint beter niet voor de zes weken met het leren drinken uit een flesje. Drinken uit een flesje vraagt immers een andere techniek dan drinken van de borst. En je kleintje heeft die eerste maand echt nodig om zijn drinktechniek aan de borst helemaal onder de knie te krijgen. Te snel starten met flesjes vergroot de kans dat je liefje niet goed leert om je borsten volledig leeg te drinken. Hierdoor kan je productie na verloop van tijd gaan kelderen. Bovendien heeft jouw melkproductie die volle zes weken ook nodig om goed op gang te komen.

Een fopspeentje of pink: Zuigbehoefte is bij jonge babytjes meestal een hongersignaal. Stel je een voeding uit met behulp van een fopspeentje of je pink, dan drinkt je kleintje minder vaak bij je. En worden je borsten minder gestimuleerd. Bovendien drinkt je kleintje dan gulziger, als hij uiteindelijk dan de borst krijgt. Met verslikken, lucht happen, teruggeven en krampjes tot gevolg…

Fopspenen, zoethoudertjes en substituten (eurolac.net)

Tepelhoedjes gebruik je enkel onder bergeleiding van een lactatiekundige! Meer uitleg in de “Tepelhoedjes”-rubriek.

Het uitstellen van een voeding: Hoe minder je je kleintje aanlegt, hoe minder melk er zal geproduceerd worden. Bovendien heb je met het uitstellen van een voeding meer kans op verslikken, lucht happen, teruggeven en krampjes. Omdat je kleintje, van de grote honger, gulziger gaat drinken. Je geeft dus beter borstvoeding op verzoek en niet op schema!

Voedingen inkorten: Een babytje voelt zelf instinctief aan hoe lang hij moet drinken. Het is niet nodig je kleintje eerder van de borst te halen. Bovendien kan het problemen geven voor jouw melkproductie als je je kleintje sneller afkoppelt. Je borsten worden dan niet voldoende geleegd. En hoe voller je borsten blijven, hoe minder melk er daarna aangemaakt zal worden.

Je kindje gaan inbakeren. Door je kindje strak in te wikkelen, kan het zijn armpjes niet meer bewegen. Zwaaien met de armpjes en op de vuistjes sabbelen zijn hongersignalen. Met inbakeren zorg je er dus voor dat je kleintje niet goed kan uitleggen dat hij honger heeft. Bovendien liggen ingebakerde kindjes vaak heel warm. Waardoor ze slaperiger worden. En minder vaak komen voor een voeding. Door in te bakeren kan het dus zijn dat je je kindje minder voedingen geeft dan ie eigenlijk nodig heeft.

Een stille hongeraar: Sommige pasgeboren babytjes zijn zo slaperig dat ze niet (goed) wakker worden voor hun voedingen. Die kleintjes maak je best wakker voor de maaltijd. Of je legt hen slapend aan. Niet alleen voor jouw melkproductie, maar ook voor hun groei is het belangrijk dat zij voldoende vaak drinken aan de borst. Tips voor het voeden van een slaperig babytje

De introductie van vaste voeding: Vaste voeding gaat ten koste van melk. Hoe minder je je kleintje aanlegt, hoe minder melk er zal geproduceerd worden. Je wacht dus best zo lang mogelijk (6 maanden) vooraleer andere dingen dan moedermelk te gaan introduceren. En start je met vaste voeding, doe dat dan op een rustige manier. Zodat zowel jouw borsten als je kleintjes darmpjes kunnen wennen aan de nieuwe voedingsgewoonte.

Kunstvoeding geven of indikken van je afgekolfde melk: Ga je bijvoeden met andere melk of indikken, dan drinkt je kleintje minder aan de borst. Daardoor loopt je melkproductie (verder) terug.

Blokvoeden: Telkens dezelfde borst weer aanbieden binnen een tijdsspanne van twee tot drie uur. En pas na die twee of drie uur de andere borst geven. Waarna je weer twee tot drie uur lang telkens dezelfde borst aanbiedt. Een handig middeltje om je productie naar beneden te halen als je last hebt van te veel melk (zie ook de links van hieronder). Maar heb je geen melkoverschot, dan blijf je beter gewoon elke voeding wisselen van borst. En wil je de blokken waarbinnen je telkens opnieuw dezelfde borst aanbiedt, verlengen naar meer dan drie uur, ga dan niet op eigen houtje daarmee experimenteren. Maar raadpleeg een lactatiekundige. Om te voorkomen dat je productie te erg zou gaan kelderen…

Ik heb te veel melk. Wat nu?

Kijk eens in de “Stuwing”-rubriek.

Reflux

Hoe vaak moet mijn kind ontlasting hebben op een dag?

Tot week zes zou een borstkindje elke dag ontlasting moeten hebben. Enkele keren minstens een eetlepeltje vol ongeveer. Daarna mag het eens een dagje overslaan met stoelgang maken, maar liefst niet meer dan dat. Heeft je kindje erg weinig stoelgang of het lijkt het last te hebben van zijn ontlasting, raadpleeg dan een lactatiekundige.

Diarree heeft je kleintje pas als het meer dan tien spuitluiers op een dag produceert, zijn stoelgang flink stinkt en hij ook nog eens verhoging of koorts heeft. Heeft je liefje diarree, leg hem dan vooral vaak aan. Zo voorkom je uitdroging. Moedermelk is immers de beste ORS die er is. Weigert je kleintje de borst, ga dan even met hem langs de huisarts.

Meer informatie over je kindjes ontlasting vind je in de “Stoelgang”-rubriek.

Wanneer gaat het niet goed?

Raadpleeg een lactatiekundige als
… je je kindje niet hoort en ziet zuigen en slikken tijdens de voedingen.
… je borst(en) na de voeding nog even vol aanvoelen als ervoor.
… je kindje minder dan vier volle wegwerpluiers op een dag plast.
… je kindjes urine donker gekleurd is. En/of een scherpe geur heeft.
… je kindje erg weinig en bovendien donkergroene of donkerbruine ontlasting heeft.
… je kind onvoldoende aankomt. Of zelfs afvalt in gewicht.
… je kindje onrustig en/of ontevreden is na de voeding.
… de voedingen langer dan een half uur duren. En je kleintje daarbij erg onrustig is aan de borst.
… je kindje meer dan drie uur per dag ontroostbaar huilt.
… je kindje erg slaperig is. En niet wakker te krijgen is voor zijn voedingen.
… je je ongerust maakt over de borstvoeding.

Een kindje krijgt live vaak meer uit je borst dan welke kolf dan ook. Je kolfopbrengst is dus geen indicatie voor je melkproductie!

Hoe ziet de ideale gewichtstoename eruit voor mijn kindje?